Choć historia wsi sięga odleglejszych czasów, to oficjalnie określono początek Bukowa (Bucholc) w przywileju lokacyjnym z 21 kwietnia 1352 roku, nadanym przez ówczesnego komtura krzyżackiego w Człuchowie (Schlochau) Ludolfa Hake.
1 grudnia 1435 – Bukowo grabią Polacy z Krainy, ginie dokument lokacyjny wsi, który dopiero w 1526 odnowił król Zygmunt Stary na prośbę sołtysa Johanna Buchholza.
1565 – pierwsza lustracja: 30 chłopów na 61 łanach (1 łan= ok 34ha), 6 ogrodników i 3 karczmy.
1624 – kolejna lustracja: 18 chłopów; założenie folwarku starościńskiego na ok 300 hektarach ziem.
Podczas trwania tzw. Potopu szwedzkiego (1627-1660) Bukowo jest plądrowane przez wojska szwedzkie jak i polskie. Na domiar złego w roku 1657 wybucha zaraza bardzo uszczuplając liczbę mieszkańców. Lustracja z roku 1665 obrazuje skutki wojny oraz choroby: z 18 chłopów pozostało tylko 8 z których 6 traktowanych jest tylko jako ogrodnicy.
Sołtysi | Halwik Jakub Bonin Jan Korzanki |
Karczmarz | Deppa |
Chłopi | Jakub Beza Jerzy Ladwik Ertman Rosti Michał Templin Marcin Dednicki Paweł Labedy Paweł Ditman Jakub Rubarti |
Chłopi zamieszkujący dawniej | Stefan Templin Jerzy Templin Jerzy Freinwolt Christian Fleming |
Chałupnicy | Michał Gleler Paweł Hedlinger Piotr Brissow |
Kolejna lustracja 1696 – 13 domów, 8 gburów (chłopów) każdy miał po około 64 ha ziemi, 6 szt. wołów i trzy konie.
W okresie wojny północnej (1700-1721) wieś kolejny raz grabiona jest przez wędrujące wojska, najpierw szwedzkie (1703-1706), później rosyjskie i saskie, a pod koniec wojny (1715) wojska koronne. Do tego w roku 1709 starostwo człuchowskie spustoszyła dżuma.
1753 – Bukowo liczyło ok. 200 mieszkańców.
Już na kilka lat przed pierwszym rozbiorem Polski przez ziemie wsi przetoczyły sie liczne wojska obce, po raz kolejny grabiąc i rabując Bukowo, Był to czas trwania wojny siedmioletniej, której skutkiem było zagarnięcie Bukowa przez państwo pruskie (później niemieckie) na kolejne 173 lata.
Struktura społeczna w latach 1772/73: 40% posiadacze dużych gospodarstw, 14% chałupników, 25% komornicy. We wsi było po 1 kowalu, krawcu, karczmarzu, młynarzu i owczarzu. W folwarku pracowało 19 osób, a w sumie w Bukowie żyło 226 mieszkańców.
1791 – likwidacja folwarku bukowskiego.
Około 1830 sporządzono pierwszą mapę wsi w skali 1:5000 na której dokładnie zaznaczono 37 domów mieszkalnych oraz 78 budynków gospodarczych i kościół.
1837 – wybuchł pożar niszcząc znacznie wieś w tym kościół. Mimo tego wieś przeżywała rozkwit. Pod koniec lat 60 XIX w. ukończono budowę linii kolejowej.
1865 – w Bukowie było 524 mieszkańców (279 ewangelików i 235 katolików), istniało 147 zabudowań w tym 53 domy mieszkalne. Struktura powierzchni gospodarstw:
- 11 – 0.25 hektarowych
- 6 – do 1 ha
- 4 – do 2 ha
- 1 – do 15 ha
- 3 – do 25 ha
- 9 – do 50 ha
- 7 – do 100 ha
- 5 – powyżej 100 ha
1890 – budowa stacji kolejowej. W 1891 wybuchł ogromny pożar, który zdecydował o dalszym obliczu zabudowy wsi. Nowe domy były z cegły, a część z nich przetrwała do dzisiejszych (2015) czasów.
W okresie pierwszej wojny światowej z Bukowa poległo na jej frontach 23 mężczyzn w większości w wieku 19-25 lat. W latach 20 XX w. pobudowano im pomnik (obecnie kapliczka).
Po wojnie Bukowo pozostało w granicach państwa niemieckiego choć granica przebiegała niedaleko, na rzece Kamionce. Do roku 1930 Bukowo bardzo się rozwija. Pobudowano mleczarnię, a dzięki pojawieniu się traktorów zmianie ulega struktura gospodarstw na korzyść większych, bardziej wydajnych. We wsi był rymarz (siodlarz), kowal, krawiec, dwóch szewców i kołodziej. Ponadto restauracja
i sklep kolonialny.
W czasie IIWŚ Bukowo traci wielu rodowitych mieszkańców powołanych do służby wojskowej. Aby nie zabrakło siły roboczej w ich miejsce gospodarze otrzymują jeńców wojennych. W całej wsi mogło ich być nawet 100 – najwięcej Francuzów i Polaków. Pod koniec wojny przez wieś przetaczają się liczne wozy z uciekinierami ze wschodu zwiastując podobny los mieszkańcom Bukowa. 25 lutego 1945 większość opuszcza wieś. Tego dnia wojska radzieckie kierują silny ogień artyleryjski ze wsi Niwy na Bukowo, by wkroczyć następnego dnia. Rosjanie okradają domostwa ze wszelkich cennych przedmiotów, a na wagony ładują wszelki możliwy do zdemontowania, sprzęt z tartaków, mleczarni i młyna. Bukowo wraca w granice Polski.
Od sierpnia 1945 do wsi zaczynają napływać nowi osadnicy głównie z centralnej Polski. Zasiedlanie Bukowa zakończyło się w roku 1950. W tym też roku utworzono PGR Bukowo Człuchowskie, który istniał aż do 2000 roku.
W 1950 Bukowo zamieszkiwało 63 rolników gospodarujących na 685 ha gruntów. 10 lipca 1954 powstała spółdzielnia rolnicza pod nazwą “1 Maja”. Istniała tylko 3 lata zrzeszając przez ten czas około 20 rolników.
15 września 1959 oddano do użytku remizę strażacką, choć mieszkańcy już wcześniej na samochodzie marki Dodge wyjeżdżali do akcji gaśniczych.
10 grudnia 1966 otwarto nowo pobudowaną szkołę i nadano jej imię Franciszka Zubrzyckiego.
W roku 1980 OSP Bukowo była najlepszą jednostką w województwie słupskim, w uznaniu tego 25 maja otrzymała sztandar.
Nierozłącznie z historią Bukowa związane jest istnienie od lat powojennych do 1988Kapeli Olszaków. Od początku zabawiali mieszkańców nie tylko Bukowa ale również okolicznych wsi na wszelkich zabawach ludowych, weselach, uroczystościach, odpustach także na szczeblach powiatowych i wojewódzkich.
We wrześniu 1983 rozpoczęto budowę kościoła (był to jedyny budowany w diecezji w tym trudnym czasie) którą ukończono 24 czerwca 1986 uroczystym poświęceniem świątyni przez ks. bp. Tadeusza Werno. Pomysłodawcą oraz często samym budowniczym był ówczesny ks. proboszcz Antoni Ciemięga. Obecnie (2014/15) znowu w parafii jako wikariusz.
W roku 2002 odbyły się uroczystości związane z 650-leciem wsi.
Obecnie (2015) Bukowo zamieszkuje 194 mieszkańców. Powierzchnia wraz z polami uprawnymi to 13522505 arów.
CIEKAWOSTKI:
1. Młyn bukowski zwany “Bucholckim” lub “Nowym” powstał w 1601. Jego budowniczym był Szymon Jeszki, w 1624 prowadził go jego syn Mateusz. Ok. 1720r. młyn się spalił, lecz kilkadziesiąt lat później zastał odbudowany i rozbudowany. W 1773 przy młynie był także tartak i folusz. Adolf Elmering który użytkował młyn w roku 1868 posiadał dodatkowo ponad 112 ha ziemi oraz dwa domy mieszkalne i 6 zabudowań gospodarczych. Ogółem pracowało tam 25 osób. Ostatnim właścicielem młyna był baron Knigge. W roku 1910 zaprzestał działalności ale pozostało gospodarstwo rolne, gdzie gospodarzem był Paul Goede.
2. Do roku 1940 na dzwonnicy obok kościoła znajdował się dzwon wykonany przez nieznanego ludwisarza ze Złotowa.
Waży 195 kg, średnica 72 cm i wydaje dźwięk w tonacji “c”. Odnaleziony w hamburskim porcie na tzw. cmentarzysku dzwonów, został umieszczony w 1954 r. w Dransfeld na wieży kościoła ewangelickiego, pełniąc role dzwonu zegarowego. Znajduje się tam do dziś.
Całą treść oparłem na książce pana Mariana Frydy „Bukowo i Mosiny”